Алматы облысы қалдықтарды кәдеге жарату саласында ауқымды өзгерістерге дайындалуда. Жақында Іле ауданында тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдейтін заманауи зауыттың құрылысы басталады, бұл өңірдің экологиялық жағдайын жақсартуға жасалған маңызды қадам болмақ.
Зауыт қоқыс алаңдарының қоршаған ортаға тигізетін кері әсерін айтарлықтай азайтуымен қатар, электр қуатын да өндіретін болады. Жоба жылына 350 мың тоннаға дейін қалдықты өңдеуді және 16 мегаватт электр энергиясын өндіруді көздейді.
Жоба түріктің «Инева» компаниясы мен «ADC Taza Alem» ЖШС-мен бірлесіп жүзеге асырылмақ. Зауыттың сұрыптау желісі ірі құрылыс қалдықтары мен қайта өңдеуге жарамды қалдықтарды қосқанда 240 мың тонна қалдыққа есептелген. Бүгінде жоба 60 пайызға дайын. Сұрыптауға қажетті құрал-жабдықтар сатып алынып, инфрақұрылым мәселелері, оның ішінде газ және сумен қамту мәселелері шешілді.
Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев екі компания өкілдерімен кездесу барысында, жобаның өңір үшін маңыздылығына ерекше тоқталды:
– Біз сіздермен ынтымақтастықтың бірнеше маңызды артықшылықтары бар деп есептейміз. Біріншіден, жоба өңіріміздің экологиялық жағдайын жақсартуға зор үлес қосады. Екіншіден, ірі инфрақұрылымдық жобаларды жүзеге асыру тәжірибесі аймақтағы жасыл экономиканы дамытуға оң әсер етеді.
Жобалық қуаты Іле ауданындағы полигонда қазіргі және жинақталған қалдықтарды қайта өңдеуге мүмкіндік береді.
«ADC Taza Alem» ЖШС бас директоры Ерлан Дүйсебаев былай деп қосты:
“Біз құрылыс жұмыстарын биылғы жылдың аяғында немесе келесі жылдың басында бастауға дайынбыз. Жоба экологиялық жағынан таза және бұл Түркиядан келген инновациялық компанияның қолдауымен жүзеге асырылады. Күн сайын біз шамамен 700 тонна қалдықты өңдей аламыз, бұл бізде жиналған немесе келетін қалдық көлемдерімен күресуге мүмкіндік береді.”
Жобаны жүзеге асыру үшін қаржыландыру екі кезеңге бөлінеді. Индустрияны дамыту қоры арқылы қаржы бөлініп бірінші кезеңі аяқталды. Қазіргі уақытта электрмен жабдықтаудың техникалық шарттарын алу жұмыстары жүргізілуде, одан кейін жоба келесі кезеңге өтеді. Зауыттың өндірістік қуаты 16 МВт құрайды, ал алынған электр энергиясы кәсіпорынның қажеттілігіне жұмсалып, артылғаны облыстық энергетика жүйесіне жеткізіледі.
«Облыста жыл сайын 450 мың тоннадан астам тұрмыстық қалдық жиналады, зауыттың салынуы жасыл экономикаға маңызды қадам болмақ», – дейді Алматы облысы энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Айдын Бегімбеков. «Бұл алдағы он жылда аймақтағы тұрмыстық қалдықтар мәселесін жояды».
Жоба жылына 120 мың тонна ірі құрылыс қалдықтарын және 80 мың тонна қайталама шикізатты сұрыптауды қамтиды. Қазіргі уақытта электрмен жабдықтаудың техникалық шарттарын алу сатысында, одан кейін негізгі нысандардың құрылысы басталады.
Жиында зауыттың тиімді тұстарының қатарында экологиялық және әлеуметтік-экономикалық аспектілері де атап өтілді. Кәсіпорынның құрылысы мен жұмыс істеуі отандық және шетелдік елеулі инвестицияларды тартуға мүмкіндік береді. Алматы облысы қалдықтар мәселесін мойындап, оны шешу жолдарын белсенді іздестіретін өңірдің үлгісіне айналуда.
Сондай-ақ зауыт Іле өңірінде жаңа жұмыс орындарын ашып, экологиялық жағдайды жақсартып, стихиялық полигондар мен топырақтың ластануын азайтады.
Жиналғандардың бәрі жобаның табысты болуы мемлекет пен бизнес өкілдерінің тығыз ынтымақтастығына байланысты екенін атап өтті. Алматы облысының әкімі айтқандай, облыс жобаны табысты жүзеге асыру үшін барлық инфрақұрылымдық және логистикалық мәселелерді шешуді, сондай-ақ инвестиция үшін қолайлы жағдай жасауға қажетті барлық қолдауды көрсетуге дайын. «Біз бұл жобаның экологиялық мәселелерді шешуде, бизнес пен биліктің табысты ынтымақтастығының қалыптасуын көздеп отырмыз», – деп атап өтті «ӘДК Таза Әлем» ЖШС-ның бас директоры Ерлан Дүйсебаев.
Құрылысты аяқтау 2025 жылдың соңына жоспарланған, және қазіргі қарқынмен бұл жоба мерзімінде аяқталады деуге болады.
