Алдағы уақытта мектепке дейінгі ұйымдарда ваучерлік қаржыландыру жүйесі енгізіледі. Жүйенің мақсаты – білім беру сапасын арттыру, ата-аналарға балабақшаны еркін таңдау мүмкіндігін ұсыну және мемлекеттік қаржыландырудың ашықтығын қамтамасыз ету.
Ваучерлік жүйенің артықшылығына тоқталар болсақ, ата-аналардың баласын мемлекеттік немесе жеке балабақшаға беруді өздері таңдауына мүмкіндік береді. Бұл барлық балабақшаның балалар үшін жұмыс істеуіне және меншік нысанына қарамастан, заңнамада белгіленген талаптарды сақтай отырып, мемлекеттік тапсырысқа өтініш беруіне ықпал етеді.
Шетел тәжірибелеріне зер салсақ, АҚШ-тың бірқатар штатында ваучер тәсілі қолданылады. Ұлыбританияда жыл сайын бағдарламаға жаңадан 5 мыңға жуық адам қатысады. Ваучер тәжірибесі кейіннен кәсіптік білім беруде қолданылған. Чилиде 1981 жылы білім ваучерлері пайда болған соң жекеменшік мектепте оқитындар саны күрт артқан. 1990 жылы Чили билігі білім беру шығындарын арттырып, ваучер құнын көтерген. Колумбия мектептерінде ваучерлік бағдарламаны енгізу табысы төмен отбасылардан шыққан оқушылардың жекеменшік мектептерде білім алуына мүмкіндік бере отырып, мемлекеттік мектептерде сыныптардың толып қалуы мәселесін шешкен. 1992 жылы ваучер жүйесі енгізілген Швецияда ата-аналар баласын қалауына қарай мемлекеттік немесе жекеменшік мектепке бере алады.
Еліміздің бірқатар облысында оң нәтиже көрсетіп отырған бұл пилоттық жобаны биылдан бастап барлық өңірде кезең-кезеңімен енгізу жоспарланған. Ваучерлік қаржыландыру баланың балабақшаға баруы бойынша жүзеге асырылады. Қаражат балабақшаға емес, тікелей балаға бөлінген соң, мектепке дейінгі ұйымдар қызмет көрсету сапасын арттыратыны бесенеден белгілі. Олай етпесе, бала саны кеміп, мемлекеттен қаржыландыру көлемі азаяды. Ата-аналар баласын беруден бас тартқандықтан, жабылу қаупі туындайды. Бұл балабақшалар арасында әділ бәсекелестік қалыптастыруды жүзеге асыруға септігін тигізеді. Бала саны бойынша жалған ақпарат берудің жолы кесіліп, «Жалған тіркеуге» қатысты ұзақ жылғы өзекті мәселе шешімін табады. Ең бастысы, сыбайлас жемқорлық тәуекелдері азаяды.
Әсел СЫҒАЕВА,
Райымбек аудандық
оқу-әдістемелік орталығының әдіскері
