Түменбай ауылы – Кеген ауылынан 3-4 шақырым жерде орналасқан елдімекен. Бұл жерде күл-қоқыс төгетін орынның бейберекетсіздігі көрген жанды бейжай қалдырмайды. Қатты тұрмыстық қалдық үйінділерінің маңы адам көргісіз. Қазылған ұра болса да, полиэтилен қапшықтар желмен ұшып, қоқыс әр жерде шашылып жатыр. Оған төрт түлік малдың терісін қоссаңыз, мұндағы жағдайдың қаншалықты ушығып тұрғанын айқын аңғаруға болады. Қарама-қарсы бетінде зират тұрса, одан беріректе әйгілі Түменбай бастауы ағып жатыр.
Зиратымыз қоқысқа көміліп, тұма бастауымыз ластанудың алдында тұр деп тұрғындар дабыл қағуда.
– «Әруақ риза болмай, тірі байымайды» дегенді ұмытпау керек, ол жерде марқұмдар жатқан жоқ па? Туған-туыстары бейіт басына барып, бақилық болғандарға Құран бағыштайды. Ал мына қоқыс тастайтын жер зираттың дәл іргесінде тұр. Қыс бойы ауыл тұрғындары тұрмыстық қалдықтардан бастап, малдың тезегіне дейін сонда төгеді. Дархан табиғаттың тамаша сыйы осылай былғанып жатыр. Былтыр көктем айында аудан әкімінен техника алдырып, өзім басы-қасында болып, қоқысты күреткізіп, тазалатқан едік. Қазір апта сайын келіп тазалап жүрмін. Одан беріректе қасиетті Түменбай бастауы бар. Ол бастаудың көзі тау етегінен, сол қоқыс тастаған жердің астынан құбыр арқылы келеді. Түменбай халқы осы бастаудан су ішіп отыр. Қоқысты ретке келтірмесе, 4-5 жылда зиратты жауып қалуы мүмкін, – деген Кеген ауылының тұрғыны Толықбай Қоқанаев жанайқайын осылай жеткізді.
Болат Мұқажанов – Түменбай ауылының тұрғыны:
– Бір жылдары сол маңнан халық тұрмысқа қажетті топырақ алып, қазып кеткен. Содан ел оның бетін жабамыз деп күл-қоқыстарын төге бастады. Айналып келгенде, қоқыс полигонына айналды. Пенде ғой, бала бар, шаға бар, төге салады. Арасында ары-бері өткен қойшылар да бар, – дейді.
Осы қордаланған түйінді мәселенің күрмеуі қалай шешілуде деген сауалмен Кеген ауылының әкімі Руслан Масеновке жолыққын едік.
– Түменбай ауылындағы тұрмыстық қатты қалдықтар төгетін орынға мемлекеттен қаржы бөлініп, аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің тапсырмасымен ол жерге мемлекеттік акт жасалған. Тұрмыс қалдықтарын тастайтын полигон 2024 жылы пайдалануға беріліп, сырты қоршалған.
Енді ауыл маңындағы «Тай базы» деп аталатын 150 га жерді мемлекетке қайтарып алдық. Тұрғындар мал жайылымы ретінде пайдалануы үшін акт шығаруға күш салып жатырмыз. Осы сұрақтар шешілсе, Түменбай ауылының қатты қалдықтар төгетін орнын халықпен ақылдаса отырып ауыстырамыз. Қоқыс маңын тазалау үшін жуырда аудандық жұмыспен қамту орталығы арқылы екі адамды тұрақты жұмыспен қамтитын боламыз, – деген Руслан Кеңесжанұлы тұрғындар тазалық мәдениетін сақтауы керек екенін айта кетті.
Иә, ауыл тұрғындары бұл мәселе құрғақ сөз жүзінде қалмай, биыл шешімін тапқанын қалайды. Мұсылманның қорымы таза болуы керек. Талап күшеймей, тәртіп пен тазалық болмасы тағы анық. Сондықтан ауыл тұрғындары тазалыққа мән беріп, әр істің өтеуі бар екенін естен шығармаса екен дейміз.
Дәурен ӘБУТӘЛІПОВ
Кеген ауданы
