VIII Республикалық ауыл спорт ойындары «Ақ бидай – 2025» көрермендерге халқымыздың ең көнеден келе жатқан ұлттық спорт түрлерінің бірі – құсбегіліктен ұмытылмас әсер сыйлады. Терең тарихтан сыр шертетін бұл өнер бүгінде ресми спорттық турнирге айналып, қыран құстардың айбыны мен сұлулығы құсбегінің шеберлігімен үйлесе түсті.
Жарыстар Еңбекшіқазақ ауданында, ұлттық аңшылық орталығы «Қыранның» көркем ашық алаңында өтті. Қатысушылар құсты жемге ұшыру, әуедегі қозғалысын басқару және оны қолға қайта қондыру шеберліктерін көрсетті. Көрермендер бүркіт, сұңқар мен қаршығалардың әсерлі ұшуларын тамашалады. Сайыстар жылдамдық, дәлдік пен аңшы мен құсының үйлесімді әрекеттері бойынша өтті.
Командалық есепте:
• 1-орын – Түркістан облысы,
• 2-орын – Алматы облысы,
• 3-орын – Қарағанды облысы.
Республикалық құсбегілік федерациясының вице-президенті, бас төреші Бағдат Мүптекқызы:
«Құсбегілік сияқты ұлттық спорт түрлерін дамыту – Қазақстандағы басым бағыттардың бірі. Бұл жарыстардың нәтижесі – қай өңірде саятшылықтың жақсы дамып жатқанын көрсетеді. Бұл – дәстүр, рух пен күшті ұштастыратын ерекше спорт түрі. Бүгінде жастардың аға буын шеберлерінің тәжірибесін қабылдап жатқаны – қуанышты жағдай. Құсбегілік тек көрерменге қызық спорт қана емес, ол – қазақтың тірі мәдени мұрасы болуға тиіс».
Бүркітпен жарыста:
• 1-орын – Қарағанды облысынан Қазбек Нұрғазы,
• 2-орын – Павлодар облысынан Искаков Бекболат,
• 3-орын – Алматы облысынан Баетбай Амирхан.
Қаршығамен сайыста:
• 1-орын – Түркістан облысынан Аликұлов Есімхан.
Сұңқармен аңшылық бойынша:
• 1-орын – Түркістан облысынан Сандыбай Ерлан.
Асық ату – ұлттық мұра, заманауи спорт
«Ақ бидай – 2025» VIII Республикалық ауыл спорт ойындары аясында қазақ халқының ең көне ұлттық ойындарының бірі – асық ату жарыстары өтті. Алматы облысы Талғар ауданында еліміздің барлық өңірлерінен жиналған 150-ден астам спортшы жеке және командалық есепте бақ сынады.
Асық ату – қазақ ауылдарында ұрпақтан ұрпаққа беріліп келе жатқан сүйікті халық ойыны. Қатысушылар қой асықтарын пайдалана отырып, дәлдікпен және шеберлікпен қарсыластың асығын атып түсіруге тырысты. Бұл ойын көру қабілетін, координацияны және сабырлықты дамытады. Қазіргі таңда асық ату ұлттық спорт түрі ретінде мойындалып, республикалық жарыстар бағдарламасына енгізілген, жастар арасында кеңінен таралып келеді.
Командалық есеп нәтижесі:
• 1-орын – Түркістан облысы,
• 2-орын – Жамбыл облысы,
• 3-орын – Ақмола облысы.
Бес асық жарысына 17 облыстың командалары қатысты. Ойын бекітілген ережелер бойынша өтті. Техникалық шеберлік, жылдамдық және тактикалық шешімдер маңызды рөл атқарды. Әр ұпай мұқият тіркеліп, көрермендер спортшыларды қызу қолдады.
Бес асық бойынша жеңімпаз – Павлодар облысының қыздар командасы. Олар дәлдіктерімен, қиын жағдайдағы асық жинау шеберліктерімен және қысым кезінде сабырлылықтарымен көзге түсті.
• 2-орын – Жамбыл облысы,
• 3-орын – Түркістан облысы.
«Республикалық турнирге қатысу – мен үшін үлкен мәртебе. Бес асықты бала кезден ойнаймын, енді өз өңірімді осындай деңгейде таныстырып отырғаныма қуаныштымын. Бұл мені әрі қарай да жаттығуға ынталандырады. Бес асық – төзімділік, дәлдік пен қарсыласқа құрмет тәрбиелейтін ойын. Бүгінде бұл спорт түрі туралы бүкіл ел біле бастағанына қуаныштымыз,» – жарысқа қатысушы айтты Сагиева Гаухар.
Асық ату және бес асық турнирлері ұлттық ойындардың – тек мәдени мұра ғана емес, қазіргі заманғы спорт тренді екендігін, ұрпақтарды біріктіріп, ұлттық рухты нығайтатынын тағы бір дәлелдеді.
Теңге ілу – шабандоздық шеберліктің шыңы
«Ақ бидай – 2025» ойындарының ең көркем және тартымды түрлерінің бірі – теңге ілу жарыстары болды. Қазақтың ежелгі ат спортының бұл түрі ертеден бері жігіттің ептілігі, батылдығы мен атқа шеберлігін сынауға арналған.
Шабандоз атпен шауып келе жатып, жерден күміс тиын немесе басқа затты іліп алуы керек. Бұл – үйлесімділік, шапшаңдық пен атты толық меңгеруді талап ететін күрделі өнер. Бүгінде бұл ойын ресми ұлттық спорт түріне айналып, жастар арасында кең таралуда.
Карасай ауданындағы «Gulnar – Bag» ипподромында арнайы дайындалған алаңда түрлі аймақтан келген үздік шабандоздар жарысты.
Нәтижелер:
«Бес белес» стилі:
• 1-орын – Алпысбай Сағындық (Солтүстік Қазақстан облысы),
• 2-орын – Ершора Бейбіт (Түркістан облысы),
• 3-орын – Исраил Айдар (Қызылорда облысы).
«Қос құлаш» стилі:
• 1-орын – Әлиев Данияр (Алматы облысы),
• 2-орын – Шияз Мейрамбек (Батыс Қазақстан облысы),
• 3-орын – Намазбай Аят (Жамбыл облысы).
«Жеті құт» стилі:
• 1-орын – Мырзғалиев Олжас (Алматы облысы),
• 2-орын – Айып Еділжан (Жетісу облысы),
• 3-орын – Тенеп Үсен (Түркістан облысы).
Қорытынды
«Ақ бидай – 2025» VIII Республикалық ауыл спорт ойындары ұлттық спорт пен мәдениеттің мерекесіне айналды. Құсбегілік, асық ату, бес асық пен теңге ілу сияқты байырғы ойындар қазіргі заман талабына сай бейімделіп, жастардың арасында кеңінен қанат жайып келеді. Бұл ойындар – ұлттық болмысты сақтау мен дамытудағы маңызды құрал.
