Алматы облысы – еліміздегі ірі индустриялық және экономикалық дамыған аймақтардың бірі. Өңірді дамытуға үлес қосып отырған негізгі бес аудан бар. Олар – Қарасай, Іле, Талғар, Еңбекшіқазақ, Жамбыл аудандары. Осы аудандарда атқарылып жатқан негізгі жұмыстарға, өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуына тоқталып өтсек.
Қарасай ауданы – өнеркәсіп саласы қарқынды дамыған, халқы тығыз орналасқан өңірлердің бірі. Бүгінгі күні аудан тұрғындарының саны 366 мың адамға жетті. Биылғы 9 айдың қорытындысы бойынша ауданның негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткішінде айтарлықтай өсім бар. Атап айтсақ, өнеркәсіп өндірісі 515 млрд теңгеге жетіп, 3,7%-ға артты. 141 млрд теңге инвестиция тартылып, 2,9%-ға өсті. Құрылыс жұмысының көлемі 46 млрд теңгеге жетіп, 9,6%-ға артты. Бөлшек тауар айналымы 182 млрд теңгеге орындалып, 9,0%-ға өсті. Көтерме тауар айналымы 171 млрд теңгеге жетіп, 71,3%-ға артты.
Аудан экономикасының жетекші саласы – өнеркәсіп өндірісі. Ауданның ірі және орта кәсіпорындарында 6,5 мыңнан астам адам жұмыспен қамтылған.
Алматы облысы бойынша жұмыс істейтін 18 ірі жүйе құраушы кәсіпорындарының 7-еуі Қарасай ауданында орналасқан. Олар – «RG BRANDS Kazakhstan», «Coca-Cola Almaty Bottlers», «Hamle Company LTD», «Asia Agro Food», «Efes Kazakhstan», «Kagazy Recycling», «Kelun – Kazpharm» сияқты флагмандар.
Ауданда инвесторларды тарту бағытында жүйелі жұмыс жүргізілуде. Биылғы жылдың қаңтар-қыркүйек айларында негізгі капиталға тартылған инвестицияның 85%-ы жеке меншік инвестициялар есебінен жүзеге асырылды. Бұл – ауданның инвестициялық тартымдылығы жоғары, бизнес жүргізу үшін қолайлы өңір екенін көрсетеді. Аталған кезеңде 10-ға жуық ірі жоба іске қосылып, шамамен 2300 жаңа жұмыс орны ашылды. Мысалға атап өтсек, Көкөзек ауылында Оңтүстік Кореялық «KT&G» компаниясының зауыты іске қосылып, 140 жұмыс орны құрылды. Исаев ауылында «Фокус Логистик» кешенінің 1-ші және 2-ші кезеңдері іске қосылып, жалпы 1500 адам жұмыспен қамтылды. Кешен толық қуатында жұмыс істеген жағдайда, 4,5 мың жаңа жұмыс орны құрылады. Аудандық бюджетке жыл сайын 5 млрд теңгеден астам салық түседі деп күтілуде.
Бұдан бөлек жуырда «Apple Logistics» кешенінің бірінші кезеңі аяқталды, 148 адам тұрақты жұмысқа орналасты. «Neo Milk» компаниясында құрғақ ешкі, бие және түйе сүтін өндіретін зауыттың құрылысы аяқталып, 50 жаңа жұмыс орны ашылды. «Raw Production Ltd» – құс етін қайта өңдеу зауыты іске қосылды, 100 адам тұрақты жұмыспен қамтылды. «Бурундай контейнер терминалы» құрылысы толықтай аяқталып, 70 жұмыс орны ашылды.
2025 жылы жалпы құны 100 млрд теңгеден асатын 20-ға жуық жаңа ірі инвестициялық жоба іске асырылуда. Негізгі жобалар қатарында «MP Solutions» логистикалық кешенінің құрылысы, «Jiang nan Kazakhstan» компаниясы өнеркәсіптік логистикалық аймақ, «Алға Макс» полистиролбетон плиталарын өндіретін зауыты, «ATEK GROUP» автоклавты кірпіш зауытының құрылысы бар. Одан бөлек, «Casрian Beverage Holding» алкогольсіз сусындар шығаратын жаңа зауыт салу үшін дайындық жұмыстарын жүргізуде. Жобаға 15,8 млрд теңге инвестиция тартылады. Бұл бастамалар ауданның инвестициялық тартымдылығын арттырып, жаңа өндіріс орындарын ашуға және жұмыссыздықты азайтуға айтарлықтай серпін бермек.
Қарасай ауданында ірі бизнеспен қатар, шағын және орта кәсіпкерлік те қарқынды даму үстінде. Қазіргі таңда ауданда 41 мыңнан астам кәсіпкерлік субъектісі тіркелген, онда 67 мың адам жұмыспен қамтылған. Шағын және орта бизнесті қолдау шаралары басты назарда. «2021–2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба» аясында 18,3 млрд теңгені құрайтын жобалар бойынша 69 кәсіпкерге мемлекеттік қолдау шаралары көрсетілді. Қаржының 17,0 млрд теңгесі 36 жобаға кредиттердің пайыздық мөлшерлемесін субсидиялауға, ал 1,3 млрд теңге 33 жобаға қарызды ішінара кепілдендіруге жұмсалды. Сондай-ақ, жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін 32 азаматқа 50 млн теңге көлемінде мемлекеттік гранттар берілді. Бұл қаржы дүкен, наубайхана, шаштараз, жиһаз өндіру құрал-жабдықтарын сатып алу, тігін машиналарын алу және мал шаруашылығын дамытуға арналған. Мысалы, Исаев ауылының тұрғыны Әсима Көпешова клининг қызметін көрсетуге қажетті жабдықтар алса, Шамалған ауылынан Әділ Алтынай «Қыз жасауы» тігін цехын ашып, ал Әйтей ауылының тұрғыны Шыңғыс Хайдарқұлов гүл стендтерін жасаумен айналысуда.
Ауыл шаруашылығы саласы да даму үстінде. Биылғы 9 айда ауыл шаруашылығында жалпы өнім шығару 74 млрд теңгені құрады. Халықтың табысын арттыруға бағытталған «Ауыл аманаты» бағдарламасы аясында тұрғындар жеңілдетілген шарттармен несие алу мүмкіндігіне ие болуда. Жалпы соммасы 2,3 млрд теңгеге 263 жобаның құжаттары «Қонаев» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясына жолданып, 108 жобаға 986 млн теңге несие берілді. Аудан 590,0 млн теңге несие алу үшін 20 өндірістік кооперативі құрылып, «Қонаев әлеуметтік кәсіпкерлік корпарациясына» 13 кооперативтердің құжаты өткізілді, 2 өндірістік кооперативке 58,3 млн теңге несие берілді, қалғаны қаралу үстінде. Сонымен қатар, ауданда жалпы көлемі 19,5 гектарды құрайтын, 6 ірі жылыжай кешенінен жылына 8 мың тонна көкөніс өнімі өндірілуде.
«Кең дала» бағдарламасы аясында 4 ауылшаруашылық тауарларын өндірушіге жалпы сомасы 1 млрд 97 млн теңгеге 6 несие берілді. Биыл ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері 6 мың тонна көлемінде тыңайтқыштармен қамтамасыз етіліп, жоспар толық көлемде орындалды. Оның ішінде 450 тонна тыңайтқышқа мемлекет тарапынан 70 млн теңге субсидия бөлініп отыр.
Аудандағы маңызды мәселенің бірі ؘ – үшауысымды оқыту жайы еді. Бұл мәселе де кезең-кезеңімен шешімін тауып, соңғы үш жылда ауданда 12 жаңа мектеп салынды, нәтижесінде үшауысымды мектептер саны 12-ден 1-ге дейін азайды. Қазір Бұлақты ауылындағы мектеп қана үш ауысымда білім беруде. Жыл соңына дейін Бұлақты ауылында салынып жатқан 900 орынды «Келешек мектебінің» құрылысы аяқталса, үшауысымды оқыту толығымен жойылады.
Облыстағы өндірісі дамыған тағы бір өңір – Іле ауданы. 2025 жылдың ІІІ тоқсанының қорытындысы бойынша ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуында оң үрдісі сақталған. Биылғы жылы 17 жаңа өндіріс енгізу, жұмыс істеп тұрған 4 кәсіпорынды кеңейтіп, орта кәсіпорынның өндірісін ұлғайту есебінен өнеркәсіп өндірісінің көлемін 856,5 млрд теңгеге дейін жеткізу көзделген. 9 айда 4 өнеркәсіп орны ашылып, 1 өнеркәсіп өндірісін кеңейтті, 375 жұмыс орны ашылды.
Инвестиция көлемі былтырғы жылмен салыстырғанда 35,9 млрд теңгеге артық. Ауданға 178,5 млрд теңге инвестиция тартылып, жылдық жоспар 67,3 %-ға орындалды.
Құрылыс жұмыстарының көлемі 9 айда 65,2 млрд теңгені құрады. Баспанамен қамтуда Боралдай кентінде 22 пәтер, Өтеген батыр ауылында 18 жеке үй әлеуметтік жағынан осал топтарға кезектілік тәртібімен берілді. Қазіргі уақытта Өтеген батыр ауылында екі 72 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысы аяқталып, олар «Отбасы банкке» тұрғын үй кезегінде тұрған азаматтарға беру үшін жолданды. Бұдан бөлек, тағы бір 72 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысы жалғасуда. Сонымен қатар, Боралдай кентіндегі 137 жалға берілетін пәтер және Асқар Тоқпанов ауылындағы 18 жалға берілетін пәтер кезекте тұрған азаматтарға «Отбасы банк» арқылы жалға берілмек.
Жалпы Іле ауданында 5 430 адам үй кезегінде тұр. Биыл әлеуметтік осал топтарға арналған үйлерді алуға 2,7 млрд теңге бөлінді. Алдағы уақытта 100 жалдамалы пәтер сатып алынатын болады.
«Жайлы мектеп» жобасы аясында 2 мектепті қолданысқа беру жоспарланған. М.Түймебаев ауылындағы 900 орынды мектеп 1 қыркүйекте пайдалануға берілді. Н.Тілендиев ауылындағы 900 орынға арналған мектепті қолданысқа беру қараша айының соңына жоспарланған. Бұл мектептер қолданысқа берілген жағдайда үшаусымды мектептертер саны азаяды. Үшауысымды 18 мектепте оқушылардың жалпы контингенті 33126 баланы құрайды. Үшауысымды оқыту мәселелін шешу мақсатында бүгінгі күні Өтеген батыр ауылының «Қуат» ықшам ауданы, Байсерке, Асқар Тоқпанов ауылдарында қосымша 3 мектептің құрылысын жүргізу қарастырылуда.
Денсаулық сақтау саласында 2024-2025 жылдарға арналған «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» бағдарламасы бойынша 3 емдеу профилактикалық мекеменің құрылысы жоспарланған. Биыл Көктерек ауылындағы фельдшерлік акушерлік пункт құрылысы аяқталып, ел игілігіне берілмек. Көкқайнар ауылы мен Береке саяжайында бір ауысымда 40 адам қабылдайтын дәрігерлік амбулатория құрылысы жүріп жатыр.
Мәдениет саласындағы айтулы жаңалық Өтеген батыр ауылында Нұрғиса Тілендиев атындағы Мәдениет үйі қолданысқа беріліп, ақын ескерткіші бой көтерді.
Еңбекшіқазақ ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуында да тұрақты өсім бар. Ауыл шаруашылығы саласында 121,8 млрд теңгенің өнімі өндіріліп, нақты көлем индексі – 102 %-ға орындалды. Мал шаруашылығының өнімі 51 млрд 642 млн теңгені құрады. Өсімдік шаруашылығының өнімі 68 млрд 258 млн теңгені көрсетті. Жыл соңына дейін 140 млрд теңге көлемінде ауыл шаруашылығының өнімі өндіріледі деп жоспарлануда.
Биыл ауыл шаруашылығы саласына 10 млрд теңге көлемінде инвестиция тартылды. Жаңадан 2 000 басқа арналған 2 тауарлы сүт фермасы салынды. Демек, Қаратұрық округінде «Абди Агро» ЖШС 1 000 басқа арналған ферманың құрылысын аяқтап, бүгінгі күнге 400 бас сатып алды. «Дәулетхан» ЖК 1 000 басқа арналған фермасы 95 пайызға аяқталды, бүгінгі күнге қондырғылар орнатылуда, 300 бас мал алып келу күтілуде.
Ауданда 108 кәсіпорын жұмыс жасайды. Оның 86 өңдеу кәсіпорны болса, 22-сі тау-кен өндіру орны. Есепті кезеңде өнеркәсіп өндірісінің көлемі 108,7 млрд теңгені құрап, нақты көлем индексі 122%-ға орындалды. Жыл соңына дейін өнеркәсіп өндірісінің көлемі 127 млрд теңгені құрайды деп жоспарлануда.
2025 жылдың 9 айында жалпы сомасы 3,5 млрд теңгеге 14 шағын өндіріс цехы ашылып, 1 өнеркәсіп орны өндіріс желісін кеңейтті, нәтижесінде 100 жаңа жұмыс орны құрылды.
Ауданда жұмыс істеп тұрған шағын кәсіпкерлік нысандарының саны 27 476 бірлікті құрады, өткен жылмен салыстырғанда 1 421 нысанға артты. Бүгінгі күнде аталған салада 41 371 адам жұмыс жасауда. Шағын және орта бизнес нысандары 191 млрд 120 млн теңге көлемінде өнім өндіріп, бюджетке 17 млрд 739 млн теңге салық төледі. Бұл 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5,7 млрд теңгеге артық орындалды.
Ауданда 1 714 сауда және қызмет көрсету нысандары жұмыс жасауда. Тауар айналымының көлемі 75 млрд 080 млн теңгені құрап, нақты көлем индексі 109%-ды көрсетті. 2025 жылға аудандағы бөлшек тауар айналымы 101 млрд теңге көлемінде болады деп жоспарлануда. Көтерме сауда көлемі 47 млрд 377 млн теңгеге жетіп, нақты көлем индексі 300 пайызды құрады.
Жыл басынан бері ауданда 36 жаңа шағын және орта бизнес нысандары ашылып, 181 адам жұмыспен қамтылды. Кәсіпкерлерді қолдау мақсатындағы «Бірыңғай кешенді бағдарлама» аясында 9 жоба қолдау тапты. Сонымен қатар, 2 кәсіпкер 10 млн теңге көлемінде қайтарымсыз мемлекеттік грант ұтып алды.
2025 жылдың 9 айында ауданға 76 млрд 261 млн теңге көлемінде инвестиция тартылып, нақты көлем индексі 86 пайызды құрады. Жыл басынан ауданда жалпы 7 жоба іске асырылып, 2 млрд 43 млн теңге көлемінде инвестиция тартылды, жаңа 89 жұмыс орны ашылды.
Биыл жалпы құны 52 млрд теңгеге 9 жоба Алматы облысының аймақтық үйлестіру кеңесінен өтіп, «Инвестициялық» жоба мәртебесін алды. Жобаларды 2025 – 2027 жылдар аралығында іске асыру көзделіп отыр.
2025 жылы ауданға жалпы 112 млрд теңге көлемінде инвестиция тарту жоспарланған. Бұл межеге жету үшін жыл соңына дейін 36 млрд теңге инвестиция тартылуы қажет.
Құрылыс жұмыстарының көлемі 9 айда 55,7 млрд теңгеге орындалып, нақты көлем индексі 112%-ды құрады. Жыл соңына дейін құрылыс жұмыстарының көлемі 65 млрд теңгені құрайды деп күтілуде. Жыл басынан, 65 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді. Ауданда 430 пәтерлі 9 тұрғын үйдің құрылысы жүргізілуде. Есік қаласында 180 пәтерлі 3 кредиттік үйдің құрылысы аяқталды. Қазір инженерлік желілері тартылуда.
Биыл халықтың әлеуметтік осал топтарына мемлекет тарапынан 256 тұрғын үй сатып алу жоспарланып, бүгінгі күнге 135 тұрғын үй сатып алынды. 12 округте 154 пәтердің құрылысы жүріп жатыр.
Бүгінгі күні аудан көлемінде 11 елдімекенде ауыз су жүйелерін қайта жаңғырту және құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Жыл соңына дейін 5 ауылда құрылыс жұмысы аяқталады деп жоспарлануда. Нәтижесінде қанағаттанарлық жағдай 40%-дан 46%-ға дейін көтеріледі. Қалған 6 елдімекенге су тарту жұмысы 2026 жылы аяқталады.
Аудандағы 79 елдімекеннің 64-і газдандыруға жатады. 13 ауылға газ тартылған. 22 ауылға газ тарту үшін ЖСҚ жасалып, 16 ауылға оң сараптама алынды.
Биыл 5 жаңа мектепті қолданысқа беру жоспарланып, бүгінгі күні 3 мектептің құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді. 2 денсаулық сақтау нысанына күрделі жөндеуден өтті. Тескенсу ауылында тәулігіне 50 келушіге арналған дәрігерлік амбулаториясының құрылысы жүргізілуде.
Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында, аудан аумағында 178 бейне-бақылау камерасы орнатылған. «Қауіпсіз аула» бағдарламасы іс жүзінде құқық бұзушылықтың да, қылмыстың да алдын алудың тиімді әдісін көрсетеді. Осыған байланысты жыл басынан аудан бойынша 1 800 камера орнатылып, жүйеге қосу жұмыстары жүргізілуде.
Аграрлы өңір болып саналатын Жамбыл ауданында биыл ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі 67,2 млрд теңгені құрады. Мал басы саны жағынан жетекші өңір болып табылатын ауданда 114,7 мың бас ірі қара, 1 млн 200 мың бас қой мен ешкі, 53,7 мың бас жылқы, 1,5 мың түйе бар. Өнеркәсіп өндірісінің жалпы көлемі 33,7 млрд теңгені немесе жылдық жоспардың 91,0 пайызын құрады. Негiзгi капиталға тартылған инвестиция көлемі 78,1 млрд теңгені немесе жылдық жоспардың 73,7 пайызын құрады.
Ауданда 50 598 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, жылдық жоспардың 107,3 пайызын құрады. 2023–2025 оқу жылында білім инфрақұрылымын дамыту бағытында Ұзынағаш ауылында 1500 орынды №1 лицей мектебі, «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында Ұзынағаш ауылында 1500 орынды және Қарғалы ауылында 900 орындық мектептер, ал «Келешек мектеп» жобасы шеңберінде Сарыбай би ауылында 600 орынды мектеп ашылды. Нәтижесінде үш ауысымда оқитын мектептердің саны 9-дан 3-ке дейін қысқарды.
«Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында жалпы құны 6,9 млрд теңгені құрайтын 16 нысанның құрылысы жүргізілуде. Оның ішінде 7 нысанның құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді. Қалған 9 нысанның құрылысы кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда.
Ұзынағаш ауылында құны 5,2 млрд теңге болатын, бір ауысымда 250 адамға қызмет көрсететін жаңа аудандық емхана құрылысы аяқталуға жақын. Үмбетәлі ауылында 15 келушіге арналған дәрігерлік амбулаторияның құрылысы жүргізілуде.
Сарыбай би ауылындағы Мәдениет үйі күрделі жөндеуден өтіп, Мәтібұлақ, Үлгілі ауылындағы Мәдениет үйлері қолданысқа берілді. Одан бөлек, Ұзынағаш ауылында ардагерлер үйі мен өлкетану музейі, Тарғап ауылында 70 орындық спорт кешенінің құрылысы жүргізілуде.
Биылғы жылы қосымша 2,7 мың гектар жерге су үнемдеу технологиялары енгізілді. Аудан аумағындағы пайдаланылмай жатқан жерлерді анықтау және мемлекет меншігіне қайтару жұмыстары да басты назарда. 2023–2025 жылдар аралығында жалпы көлемі 60,3 мың га жер қайтарылды, нәтижесінде 29,2 мың га ортақ жайылымға, 21,9 мың га конкурс арқылы қайта айналымға және 9,2 га ауданның арнайы жер қорына енгізілді.
Ауданда 14 410 шағын және орта кәсіпкерлік субъектісі жұмыс атқаруда, онда жұмыс істейтіндердің саны 27 378 адамды құрайды.
«Бір ауыл – бір жоба» аясында 18 елдімекенде 51 жобаны іске асыру жоспарланған. Бүгінгі күнге жалпы құны 2,4 млрд теңгені құрайтын 22 жоба 10 елдімекенде іске қосылып, 119 азамат тұрақты жұмыспен қамтылды. Қалған 29 жоба іске қосу сатысында.
«Қазақстан Республикасының еңбек нарығын дамытудың 2024 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы» шеңберінде 8537 жаңа жұмыс орындарын құру жоспарланып, 8190 жаңа жұмыс орындары ашылды, ол 96%-ды құрады, 3613 азамат тұрақты жұмыспен қамтылды.
Аудандағы 61 елдімекеннің 52-сі газдандыруға жатады. Бүгінгі күні ауданның 36 елдімекені табиғи газбен қамтылған. Жыл соңына дейін газбен қамтылған елдімекен санын 44-ке жеткізу жоспарда бар, сонда газбен қамту деңгейі 72%-ға дейін өседі.
Айта кетерлік жетістіктің бірі ауданда қоғамдық көлік қатынасы жақсарды. Көлікті субсидиялауға 396,3 млн. теңге бөлініп, 7 бағыт халыққа қызмет көрсетуде.
Инвесторларға қолайлы жағдай жасау мақсатында аудан аумағында «Қазыбек бек» индустриялық аймағы құрылды. Жалпы көлемі 900 гектар жер бөлініп, құны 469,8 млрд теңгені құрайтын перспективті инвестициялық 12 жоба іске қосылып 3036 жұмыс орны құрылатын болады. Осы орайда «Asia United Steel» (BAOXIN) (металл прокат өндіру зауытының құрылысы зауыты) инвестициялық жобасының құрылысы басталады деп күтілуде. Жобалық құны 101,2 млрд теңгені құрайды, 393 жұмыс орнын қамтитын болады. Сонымен қатар, Үлкен ауылында көлемі 400 гектар болатын тағы бір индустриялық аймақты ашу жоспарлануда. Құжат рәсімдеу жұмыстары жүргізілуде.
Тағы бір іргелі өңірдің бірі – Талғар ауданы. Өңір тұрақты даму үстінде. Ағымдағы жылдың қаңтар-тамыз айларында жалпы ауыл шаруашылығы өнімдерінің жиынтық көлемінің құны 26 млрд 857 млн теңгені құрады. Өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда 5,3 млрд теңгеге артып отыр.
Өткен жылмен салыстырғанда мал өндіру көрсеткіштерінің динамикасы да өсуде. 6,7 мың тонна ет, 27,1 мың тонна сүт, 22,5 млн дана жұмыртқа, 349 тонна жүн өндірілген.
Мал мен құс басын көбейту мақсатында, «Алель Агро» АҚ Венгрия мемлекетінен 50 мың бас «Arbor Acres» асыл тұқымды тәуліктік балапандарды 794 млн.теңгеге, «Амиран» серіктестігі Ресейден 34 бас «Голштин Фриз» құнажындарын 44,2 млн.теңгеге сатып әкелді.
Жыл аяғына дейін «Махамбет» қожалығы 180 бас «Гасконская» етті бағыттағы ірі қара асыл тұқымын Франциядан, «Алматы» кооперативі 2000 бас «Голштин Фриз» құнажындарын Венгриядан жеткізу бойынша жұмыстар жүргізуде.
Ауыл шаруашылығының инвестициялық секторы 400-ден астам жұмыс орнын құра отырып, жалпы құны 18,4 млрд теңге болатын 4 жоспарланған және ауыспалы ірі жоба ұсынуда. Оның біріншісі– «Fresh Storage Center» ЖК сыйымдылығы 5000 тонна көкөніс қоймасын салу. Жобаның жалпы құны 540 млн теңгені құрайды. Бүгінгі күнге жоба толығымен аяқталып, пайдалануға берілді. Екіншісі – «Алматы Асыл тұқымды зауыты» – «Сүт тауарлы фермасын кеңейту» жобасы, жоба құны – 4 млрд 202 млн теңге. Үшіншісі – «Баймене» ЖШС жылдық қуаттылығы 2000 тонналық Джем және тосап өндіру цехы. Жоба құны 1703 млн теңгені құрайды. Төртіншісі –«Alatau Green Production» ЖШС-ның 8 га жылыжай кешені. Жоба құны – 12,0 млрд теңге, Қазақстанның Даму банкі арқылы қаржыландырылады. Жылына 5 400 тонна қияр және 2 000 тонна қызанақ өндіруді жоспарлауда, 400 адамды жұмыспен қамтымақ.
Жалпы «Ауыл аманаты» бағдарламасы аясында жалпы құны 1 млрд теңгені құрайтын 165 жобаның құжаттары «Қонаев» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясына ұсынылды.
Бүгінгі күні 431,2 млн теңгеге 51 жоба қаржыландырылып, нәтижесінде 60 адам жұмыспен қамтылды, 87 жоба мақұлданып, қаржыландыруды күтуде.
Ауданда 11 ауыл шаруашылығы кооперативтері ашылды. Агро-аймақ пилоттық жобасы аясында 14,0 га жер құжаттары «Қонаев» әлеуметтік корпорациясының атына рәсімделді.
Ауданда 25,6 мың кәсіпкерлік субъектілері жұмыс істеп тұр, осы салада 45,5 мың адам жұмыспен қамтылған. Өндірген өнім көлемі 322,0 млрд теңгені құрап, өткен жылдың деңгейімен салыстырғанда 125,3 % өсті. Бюджетке 29,2 млрд теңге салық түсті.
Жыл басынан бері ұлттық жоба аясында «ДАМУ» қоры арқылы 26 жоба жалпы сомасы 2,776 млрд теңгеге қаржыландырылды. 39 шағын және орта бизнес нысандары ашылып, 229 жаңа жұмыс орны құрылды, 3,2 млрд теңге инвестиция тартылды.
Өнеркәсіп өнімінің көлемі 80,7 млрд теңгеге жеттіп, нақты көлем индексі 117,3 % құрады, оның ішінде өңдеу өнеркәсібінің үлесі 86,7 % құрап отыр. 3 өнеркәсіп орны ашылды, 160,0 млн теңге инвестиция тартылып, 30 адам жұмыспен қамтылды.
Туризм саласындағы жыл басынан бері ауданға келген туристер саны 7,9 %-ға өсіп, 54,4 мың адамды құрады, көрсетілген қызметтер 102,9%-ға өсіп 1,83 млрд теңгені құрады.
Жыл басынан 2 туристік нысан ашылды. Олар «TAL RESORT Aqua & SPA» заманауи туристік нысаны және “Aqua Asia” туристік кешені.
Негізгі капиталға тартылатын инвестицияның көлемі 97,2 млрд теңгеге жетіп, нақты көлем индексі 122,8 % құрады. Биылғы жылы инвестиция көлемі 21,7 млрд теңгені құрайтын 21 жоба іске асу сатысында. «Қайрат» индустриялық аймағында 15,4 млрд теңгеге 4 жоба іске асырылуда. Бұл қатарда “СтройИнвест-тѕ” ЖШС көпфункционалды өндірістік-логистикалық кешені, “Hong Shun”ЖШС сұйық шыны (натрий силикаты) өндіретін құрылыс зауыты, “Water Supply”ЖШС полиэтилен құбырлары мен тамшылатып таспалар өндіретін құрылыс зауыты, кофе машиналарына арналған алюминий капсулаларын өндіретін “Tama caps “ЖШС бар.
Құрылыс саласына келер болсақ, Талғар қаласында үш 72 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысы аяқталды. Әлеуметтік осал топтағы азаматтар үшін 254 пәтер сатып алынды, сондай-ақ жыл соңына дейін қосымша 119 пәтер (тұрғын үй) сатып алынатын болады. Он үш 72 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысына арналған жобалар әзірленіп, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымымен және абаттандыруымен бірге сараптаманың оң қорытындылары алынды.
Статистикалық көрсеткіштерге сәйкес, 2024 жылғы құрылыс жұмыстарының көлемі 60,6 млрд теңгені құрады, нақты көлем индексі – 102,7%. 2025 жылдың 8 айында құрылыс жұмыстарының көлемі 30,4 млрд теңгені құрап, нақты көлем индексі 128,7%-ды көрсетті.
Тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету де өз шешімін табуда. Бүгінгі күнге 46 елдімекеннің 45-сі орталықтандырылған су жүйесіне қосылған, қамту деңгейі 98% құрап отыр.
2024 жылдан бері Бесағаш, Кіші Байсерке, Ақдала ауылдарының су құбыры жүйесін салу жұмыстары аясында 74,4 шақырым су желілері салынуда. Аталған жобалар іске асқан соң, 3 ауылдың 20 мың тұрғыны сапалы ауыз суға қол жеткізетін болады. Сондай ақ, Бесқайнар ауылында ұңғымаларды бұрғылау жобасы әзірленіп, құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Жоба аясында ауылдың 3 мың тұрғынын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету көзделіп отыр. Жобаларды жүзеге асыру барысында желілердің тозу деңгейі 90 %-дан 65 %-ға төмендейді.
Талғар ауданының 46 елді мекенінің 40-ы газдандыруға жатады. Қазір оның 34-і (85,0%) газ желілеріне қосылған немесе 234,0 мың адам (91,7%) қамтылды. Бүгінде құрылысы өткен жылдан бері жалғасып келе жатқан Кіші Байсерке, Еламан ауылдарында 1,5 млрд теңгеге құрылыс-монтаж жұмыстары жүргізілуде. Олар жыл соңына дейін аяқталып, 3,6 мың адам газға қол жеткізеді.
Сонымен қатар, ауданның 2 елді мекенін газдандыру үшін жобалық-сметалық құжаттамалары әзірленуде. Жұмыс 2026 жылы жүзеге асатын болады.
Ауданда үш ауысымды 4 мектеп жұмыс жасайды. Биылғы жылы үшауысымды оқыту мен оқушы орнының тапшылығын жою мақсатында «Келешек мектеп» ұлттық жобасы аясында 2100 орынды 3 мектеп Жаңалық, Төңкеріс, Талдыбұлақ ауылдарындағы пайдалануға беріліп, өткен оқу жылымен салыстырғанда үшауысымды мектептер саны 2-ге азайды. Жалғамыс, Қызылту, Тұздыбастау, Айғаным ауылдарындағы 3 600 орынды 4 мектеп жыл соңына дейін пайдалануға беріледі.
Бүгінгі күнде Талғар ауданында іске-асырылып жатқан маңызды жобалардың бірі Орталық Азияда алғашқы «Атлетико де Мадрид Қазақстан» футбол академиясын құру жоспары болып табылады. Жоба Талғар ауданындағы жұмыс істеп тұрған «Ақбұлақ» спорт орталығының базасында жүзеге асырылуда. Жоба бойынша 10 000 көрерменге арналған үлкен стадион салу көзделіп отыр. Академия тек спорттық база ғана емес, болашақта әлемдік деңгейдегі футболшыларды дайындайтын орталыққа айналып, қазақстандық футболдың дамуына жаңа серпін береді деп күтілуде. Сонымен қатар, биылғы жылы Қазақстан Футбол Федерациясының Халықаралық деңгейдегі Балалар футбол академиясының іргетасы қаланды.
Бұл ауданда атқарылып жатқан жұмыстардың бір парасы ғана. Даму мүмкіндігі зор, өрлеу мен өркендеуге бет түзеген өңірлердің облысымыз бен еліміздің дамуына қосып жатқан үлесі зор.
Алма ЕСЕНБАЙ
