Жол қауіпсіздігіне жіті көңіл бөлу, жол ережесін мұқият сақтау – әлемде, соның ішінде біздің елімізде де өте өзекті мәселе. Жыл өткен сайын автокөліктер санының артуы да қиындықтар туғызбай қоймайды. Сондықтан жүргізуші жауапкершілігін арттыруға еселеп мән беруге тура келеді.
Елімізде қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында тиісті іс-шаралар жүргізілгенімен, жол апаты азаймай тұр. Әсіресе, жол-көлік оқиғасы Алматы қаласы мен Алматы облысында көп тіркелген. Ресми мәліметке сүйенсек, 2025 жылдың 9 айында Алматы қаласында – 6741, Алматы облысында – 4224, Жамбыл облысында – 2395, Ақтөбе облысында – 2224 , Атырау облысында 1963 жол апаты орын алған. Өңірлер бойынша жолдарды сапалы жөндеу, қауіпсіздік шараларын күшейту қажеттілігі уақыт өткен сайын айқын сезіле бастады.
Жол апатына жылдамдықты асыру, қауіпсіздік белдігін тақпау, жаяу жүргіншілер мен велосипедшілердің ережені сақтамауы, жол жағдайының нашарлығы, көлікті басқару кезінде мас күйінде болу немесе смартфон қолдану сияқты жағдайлар себеп болуда. Осы факторлар апат қаупін едәуір арттырады.
ДДҰ-ның мәліметі бойынша жыл сайын шамамен 1,19 миллион адам жол-көлік оқиғасының құрбаны болады екен. Оған адамзаттық ұйымдардың алаңдағаны бекер емес. Жол қауіпсіздігі бойынша әлемде түрлі елдердің тәжірибесі бар. Олар өздерінің жүйелі шаралары арқылы жолдағы қауіпті айтарлықтай төмендеткен. Бұл инфрақұрылым, бақылау және жүргізушілер мен жолаушылардың тәртібін өзгерту арқылы мүмкін болған. Қауіпсіздіктін жүйелі түрде жақсартқан елдер жол инфрақұрылымын, жылдамдық шектеулерін, жаяу жүргіншілер қауіпсіздігін және көлік құралдарының қорғанысын күшейткен. Бұл шаралар жол апатынан болатын өлім мен жарақаттың төмендеуіне әсер еткен.
Мамандардың айтуынша, қарапайым қауіпсіздік талаптарын орындау апаттың алдын алуға мүмкіндік береді. Мәселен, белдік тағуды ұмытпау, жылдамдықты белгілі шектен асырмау, телефонға алаңдамау және рөлге мас күйінде отырмау – өмірді сақтайтын маңызды қағидалар. Жолдағы мәдениетті қалыптастыру – әр жүргізуші мен жаяу жүргіншінің айнымас борышы. Өмір – баға жетпес қазына. Өйткені әрбір саналы қадам, әрбір сақтық шарасы бір өмірді сақтап қалуы мүмкін. Осыны естен шығармаған абзал. Абайлаған апаттың алдын алады. Қауіпсіздік ережесін сақтау өз өміріңді ғана емес, өзгенің де өмірін қорғау екенін естен шығармайық!
Тоғжан Жолдығали
