Алматы облысының ауыл шаруашылығы секторы биыл айтарлықтай жетістіктерге жетті. Облыс бойынша 2024 жылы ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы алаңы 420 мың гектарды құрайды, оның ішінде бүгінгі күнге дейін 405,6 мың гектар егін жиналды. Бұл – жалпы жоспардың 96%-ы. Жиналған дақылдардың ішінде дәнді дақылдар, картоп, көкөніс және майлы дақылдар айтарлықтай басым орын алады.
Жиналған дақылдар мен өнімділік
Егін жинау жұмыстары бойынша облыстағы дәнді дақылдардың жалпы алаңы 169,2 мың гектарды құраса, майлы дақылдар 23,7 мың гектарға егілді. Сондай-ақ, 10,4 мың гектар картоп, 15,5 мың гектар көкөніс, 1,8 мың гектар бақша дақылдары, 0,2 мың гектар қант қызылшасы және 198,4 мың гектар азықтық дақылдар жиналды.
Егін жинау жұмыстарының көп бөлігі аяқталғанымен, жүгері дақылдарын жинау жұмыстары әлі жалғасуда. Жүгері егілген алаң 50,4 мың гектарды құрайды, өткен жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 4,3 мың гектарға азайған. Қазіргі уақытта 36 мың гектар (71,3%) жүгері жиналып, өнімділік гектарына орташа 70,6 центнерді құрады. Бұл көрсеткіш бойынша жалпы 254,9 мың тонна жүгері жиналды, ал жалпы жиналған өнім көлемі 378 мың тоннадан асады деп күтілуде.
Астық өңдеу және сақтау
Алматы облысындағы үш қайта өңдеу кәсіпорны жыл сайын жиналған жүгері мен басқа да дақылдарды қабылдап, өңдеумен айналысады. Олар:
• Панфилов ауданындағы «Жаркент крахмал-патока зауыты» ЖШС,
• Қарасай ауданындағы «АзияАгроФуд» АҚ,
• Жамбыл ауданындағы «Көк Теңіз» ЖШС.
Қазіргі уақытта «АзияАгроФуд» АҚ зауыты 25 мың тонна жүгері қабылдады, орташа бағасы 50 мың теңге көлемінде. «Көк Теңіз» ЖШС 62-65 теңгеден 5 мың тонна жүгері қабылдады, ал желтоқсан айының ортасына дейін тағы 15 мың тонна жүгері қабылдауды жоспарлап отыр. Облыс бойынша құс фабрикалары бір килограмына 74 теңгеден 800 тонна жүгері сатып алды.
Дәнді дақылдарды сақтау
Астықты сақтау және кептіру мәселесі де өте маңызды. Алматы облысында дәнді дақылдарды сақтау, кептіру және қабылдау жұмыстарын атқаратын үш лицензияланған кәсіпорын бар. Олардың жалпы сақтау сыйымдылығы 102,6 мың тонна, оның ішінде:
• «Байсерке Агро» ЖШС – 44,6 мың тонна сақтау сыйымдылығымен 12,8 мың тонна жүгері сақталуда.
• «AGRO-FOOD» ЖШС – 18 мың тонна сақтау сыйымдылығымен 0,4 мың тонна бидай сақталуда.
• «Балтабай Дән» ЖШС – 40 мың тонна сақтау сыйымдылығымен 6,8 мың тонна жүгері сақталуда.
Сонымен қатар, облыс аумағында астық кептірумен айналысатын бес кәсіпорын жұмыс істейді. Олар: Еңбекшіқазақ ауданындағы «Наниев К.И», «Будан», «Хайдаров» ШҚ, және Жамбыл ауданындағы «Олжас», «Шкаев» ШҚ.
Картоп және көкөніс өнімдері
Алматы облысы картоп пен көкөніс өнімдерінде де жақсы нәтижелер көрсетті. Осы жылы 741 мың тонна картоп және көкөніс-бақша өнімдері жиналды. Бұл облыстың ішкі нарығын толықтай қамтамасыз ету үшін жеткілікті. Картоптың орташа бағасы – 213 теңге, пияздың бағасы – 146 теңге, сәбіздің бағасы – 163 теңге болып отыр. Пияз өнімінің көлемі ішкі нарықтың қажеттілігінен екі есе артық. Қазіргі кезде облыс 50,6 мың тонна пияз жинады, оның 24,4 мың тоннасы ішкі тұтынуға, 8,1 мың тоннасы маусымаралық кезеңге сақталуға жұмсалады.
Облыста пиязды сақтау үшін 29 көкөніс қоймасы бар, олардың жалпы сақтау сыйымдылығы 57,2 мың тоннаға тең. Сонымен қатар, шаруашылықтар пиязды уақытылы өткізу үшін ірі сауда желілерімен және супермаркеттермен келісім-шарттар жасасуда.
Өндіріс және сауда
Алматы облысындағы агроөнеркәсіп кешенінің дамуына қарамастан, ішкі нарықта көкөніс пен астықты дұрыс өткізу маңызды мәселе болып отыр. Осыған орай, шаруашылықтар пиязды уақтылы өткізу үшін «Алтын Орда» әмбебап базарынан тегін орындар ұсыну және ірі сауда желілерімен («Magnum», «SMALL») келісім-шарттар жасасу жұмыстарын жүргізуде. Сонымен қатар, пиязды өткізу үшін «АгроФирмаТЖНиК» ЖШС, «Nazdana» ЖШС, «Фирма Алтай» ЖШС және «Арыстан» ШҚ сияқты супермаркеттермен келісімдер жасалуда.
Алматы облысының егін шаруашылығы саласы 2024 жылы айтарлықтай жоғары нәтижелерге қол жеткізді. Дәнді дақылдар, картоп, көкөніс және жүгері жинау жұмыстары жақсы жүріп жатыр. Егін жинаудың орташа өнімділігі де жоғары, бұл агроөнеркәсіп кешенінің тиімді жұмыс істеп жатқанын көрсетеді. Дегенмен, өнімді уақытында өңдеу және сақтау мәселесі ерекше маңызды. Облыстың аграрлық секторында ішкі нарықты қамтамасыз ету үшін тиімді логистика және сауда желілерімен байланыс орнату қажет. Сондай-ақ, егін жинау жұмыстарына қажетті техниканың тиімді пайдаланылуы және астықты сақтау инфрақұрылымының дамуы егін шаруашылығының тұрақты дамуына оң ықпал етеді.
