Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту – еліміздегі ең маңызды мәселенің бірі. Бүгінде шағын және орта бизнесті дамыту мақсатында түрлі жоба қолға алынып келеді. «Даму» қоры – еліміздегі шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың негізгі институты. Қазан айына дейін Алматы облысындағы 387-ден аса кәсіпкер «Даму» қорынан қолдау тауып, ісін дөңгелеткен. Оң бастамаларға мемлекет тарапынан 38,8 млрд теңге бөлініпті. Ал оның басым бөлігі шағын және орта бизнеске тиесілі.
Кәсіп ашып, өнім шығарып, іске бет бұрғысы келген жандарға әркез қолдау табылады. Кәсіпкерлерге жеңілдетілген несие беретін бағдарламалар да жеткілікті. «Даму» қорының Алматы облысы бойынша аймақтық филиалының директоры Бақытжан Исақовтың айтуынша, аталған қор екінші деңгейдегі банктер арқылы жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыруға, пайыздық мөлшерлемелерді субсидиялауға, банктер алдында кепілдіктер беруге, лизингтік мәмілелерді және микрокредиттік ұйымдарды жеңілдікпен қаржыландыруға, сондай-ақ, қаржылық емес қолдау көрсетуге қолұшын береді. Ал биыл маусым айынан бастап жеңілдетілген несиелеу аясында жаңа «Өрлеу» бағдарламасы іске қосылған. «Бұл бағдарлама кәсіпкерлерге қолдау көрсету үшін жасалған. Нақтырақ айтсақ, 10 жылға дейінгі мерзімге 7 миллиард теңгеге дейінгі инвестициялық несиелерді және үш жылға дейінгі мерзімге 3,5 миллиард теңгеге дейінгі айналым қаражатын толықтыруға арналған қарыздарды ұсынады. Өтінімдер бес банк арқылы қабылданады. Бұл қатарда «Halyk Вank», «ЦентрКредит», «Фридом банк», «ForteBank» және «Нұрбанк» бар. Алматы облысында осы бағдарлама бойынша жалпы несие сомасы 35,7 млрд теңгені құрайтын 60 жобаға қолдау көрсетілді. Бұл ретте өңдеу өнеркәсібі, көлік және қойма салу, туризм, білім беру, денсаулық сақтау салаларына басымдық берілді», – деді «Даму» қорының аймақтық филиалының директоры Бақытжан Исақов.
Шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдаудың тиімділігін дәлелдеген кәсіпорындардың бірі – «ADVENNTO» компаниясы. Осыдан төрт жыл бұрын «Асыл арман» тұрғын үй кешенінің маңынан жаңа мектептің құрылысы басталған.
Білім ошағын салуға ниетті болған «Advennto» ЖШС төрт жылдың ішінде түрлі экономикалық дағдарысқа ұшырап, ғимаратты белгіленген мерзімде аяқтай алмайды. Алайда биыл «Halyk Вank» пен «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қорының бірлескен несиелендіру бағдарламасы аясында 4,25 млрд теңге сомасында жеңілдетілген несие беріліп, жаңа білім ошағы толықтай іске қосылады. Бүгінде жекеменшік мектеп «Nomad International School» деп аталады. «Nomad» жекеменшік мектебінде білім беру бағдарламасына сәйкес академиялық база, технологиялар, спорт және ұлттық құндылықтар қамтылған. Басты ерекшелігі – физика мен математика пәндеріне басымдық бере отырып, ағылшын тілін тереңдетіп оқыту. Сондай-ақ оқушының қалауына байланысты қытай тілін үйрету мүмкіндігі қарастырылған.Одан бөлек әлемдік олимпиадаға енген киберспортқа әуестенген оқушыларды бөлек даярлайды. Осы мақсатта «Micro-Star International (MSI)» тайвандық компания ойынға арналған қуатты компьютер сыныбын жасақтап, демеушілік танытқан. Жаңа білім ошағының барлық инфрақұрылымы заманауи стандарттарға сай келеді. Ғимараттың жалпы аумағы – 32 000 шаршы метр. Мұнда кең сыныптар, заманауи кабинеттер, үйірмелер мен спортзалдар бар. Мектеп директоры Көлбай Өмешбаевтың сөзіне сүйенсек, 2000 оқушы мемлекеттік оқу бағдарламасы негізінде тегін оқытылады. Олар – Кемертоған ауылындағы және Л.Толстой атындағы орта мектептердегі білім алушылар. Ал қалған 1000-нан астам бала арнайы тереңдетілген оқу бағдарламасымен ақылы түрде оқиды. Аталған білім ордасы 220-дан астам адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр. Заманауи мектептің тыныс-тіршілігін таныстырған кәсіпкер мемлекеттік қолдаудың тиімділігін тілге тиек етті. «Білім беруді дамыту қажеттілігі қазіргі заман талаптарынан туындайды. Бұл салада сапалы өсімді қамтамасыз ету үшін оқу орындарын жаңғыртуға, озық әдістемелерді енгізуге және жоғары білікті кадрларды даярлауға бағытталған, «Даму» қоры ұсынатын арнайы бағдарламалар сияқты мемлекеттік қолдау ресурстарын белсенді тарту аса маңызды», – дейді «ADVENNTO» компаниясының директоры Ержан Майлыбаев.
Аймақтың дамуына елеулі үлес қосқан кәсіпорындардың бірі – «GLK Extrusions» алюминий профильдерін өндіретін зауыт. Кәсіпорынның өндіріс қуаттылығы – жылына 10 мың тонна, онда 150 адам жұмыспен қамтылған. 2002 жылдан бері ел нарығын сапалы алюминий профильдері және бағаналармен қамтамасыз етіп келе жатқан кәсіпорын биыл өндіріс желілерін соңғы үлгідегі технологиялармен жабдықтапты. Жоба «Даму» қорының «Өрлеу» бағдарламасы аясында жүзеге асыпты. «Өндіріс желілерін соңғы үлгідегі технологиялармен жаңғырту үшін «Даму» қорының «Өрлеу» бағдарламасы аясында «Halyk Bank» арқылы 12,6 пайыз мөлшерлемемен 500 миллион теңге көлемінде несиеге қол жеткіздік. Бұл қадам біздің кешенді заманауи әрі қауіпсіз өндірісті жолға қоюға мүкіндік берді. Өндіріс желілеріміз жаңаланғаннан кейін халықаралық стандарттарға сай 6 мыңға жуық өнім шығара бастадық. Өнімдердің басым бөлігін отандық нарыққа сатамыз. Ал қажетті шикізатты да елімізден сатып аламыз. Бұл – біздің көпжылдық еңбегіміздің жемісі. Біз үшін ең маңыздысы – жергілікті тұрғындарды тұрақты жұмыспен қамту. Қазіргі уақытта білікті мамандар мен жұмысшылар қажет. Тиісті талаптарға сай үміткерлерді зауытқа жұмысқа шақырамыз», – деді кәсіпорын директорының орынбасары Мүслім Ақбұлт.
Қордан қолдау алған тағы бір өндіріс орны – Іле ауданында орналасқан болат металл конструкцияларын өндіретін «SL Group» зауыты. 2023 жылы негізі қаланған зауыт «Даму» қорының қолдауымен 2025 жылы «Өрлеу» бағдарламасы шеңберінде «Forte Bank» АҚ арқылы инвестициялық мақсатта 1 млрд теңге көлемінде несие алды. «SL Group» зауыты сауда ойын-сауық орталықтары, әуежай, вокзал сияқты ірі нысандардың құрылысына қолданылатын металл конструкцияларын шығарады. Кәсіпорын өкілдерінің айтуынша, олар қазір жылына 20 мың тонна өнім өндіреді. Алда өндіріс желісін ұлғайтып, өнім көлемін 50 мың тоннаға жеткізбек. Ал өндіріске қажетті шикізатты дерлік ел ішінен сатып алады.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Қазақстан халқына Жолдауында шағын және орта бизнестің ішкі жалпы өнімдегі үлесін арттырып, осы саланы жүйелі түрде жетілдіре түспесе, экономиканы дамыту және тұрмыс сапасын жақсартуға тың серпін бере алмайтынымызды ашып айтқан болатын. Бүгінде «Даму» қорының қолдауы өңірлік экономиканың дамуына өзіндік үлес қоса бастады. Алматы облысының кәсіпкерлері үшін ол өсудің, жаңғыртудың және бәсекеге қабілеттілікті арттырудың маңызды қадамына айналып келеді. Қор өндіріс пен маңызды әлеуеттік салаларға серпін беретін құнды жобаларға қолдау көрсете бермек.
Ерзат АСЫЛ
