2026 жылғы 1 қаңтардан бастап жаңа Салық кодексі күшіне енеді. Қазақстандықтарды қандай өзгерістер күтеді?
2026 жылдың басынан Қазақстанда жаңартылған Салық кодексі іске қосылады. Реформа барлық бағыттарды дерлік қамтиды: корпоративтік табыс салығы, қосымша құн салығы (ҚҚС), жеке табыс салығы, мүлік пен жер салықтары, жеңілдіктер, арнайы режимдер және салықтық әкімшілендіру. Жаңартулардың негізгі мақсаты – жүйені жеңілдету, ашықтықты арттыру және бизнес пен азаматтарға көрсетілетін қызмет сапасын жақсарту.
Корпоративтік табыс салығы: жаңа мөлшерлемелер және өзгерген талаптар
Маңызды өзгерістердің бірі – корпоративтік табыс салығын (КТС) төлеушілер тізімінің кеңеюі. Алғаш рет білім беру және медицина ұйымдары корпоративтік табыс салығын төлейтін болады. Олар үшін арнайы мынандай өтпелі мөлшерлеме енгізілді: 2026 жылы – 5%; 2027 жылдан – 10%.
Негізгі мөлшерлеме бұрынғыдай 20% болып қалады. Бірақ жекелеген мынандай қызмет түрлеріне басқа мөлшерлемелер қолданылады: 25% – банктік қызмет (бизнеске несие беруді қоспағанда) және ойын бизнесі; 3% – ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері; 6% – ауыл шаруашылық кооперативтері.
Инвестициялық преференциялар кеңейтіледі. Кәсіпкерлік нысандарды салу және жабдықтауға жұмсалған шығындарды шегерімге жатқызуға мүмкіндік беріледі.
2026 жылдан бастап ҚҚС-тың негізгі мөлшері 16% болады.
Қосымша мынандай жеңілдетілген мөлшерлемелер енгізіледі: 5% (2026 ж.) және 10% (2027 ж.) – дәрілік заттар, медициналық бұйымдар мен медициналық қызметтер; 10% – отандық мерзімді басылымдар.
ҚҚС-тан босатылатын жаңа қызмет түрлері: ішкі туризм бойынша туроператор қызметтері; отандық кітаптарды басып шығару; археологиялық жұмыстар.
ҚҚС қайтару тетігі жеңілдетілген бірыңғай тәртіпке көшеді.
Жеке тұлғаларға арналған салықтық шегерімдер сақталады. Базалық шегерім – айына 30 айлық есептік көрсеткіш (АЕК), жылына 360 АЕК-тен аспайды. Әлеуметтік санаттар үшін арнайы шегерімдер нақтыланды (мүгедектік, асыраушы ата-ана, тағы басқалар).
Жылжымайтын мүлікті сату кезінде салықтан босатудың мерзімі 2 жылға дейін ұзартылды.
Талап ету құқығын беру кезінде де жаңа есептеу тәртібі енгізіледі.
Әлеуметтік салық 6% мөлшерінде белгіленеді.
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілерге жеңілдік – 1,8%.
Жеке кәсіпкерлер үшін: өзіне – 2 АЕК, әр қызметкеріне – 1 АЕК.
Жаңа Салық кодексінде мүлік және жер салықтары бойынша ағымдағы төлемдерді есептеу алынып тасталады; налогтық база енді бухгалтерлік есептегі орташа жылдық баланстық құн бойынша анықталады; мүлік кемінде 3 жылда бір рет қайта бағалануы тиіс; пайдаланылмай жатқан ауыл шаруашылығы жерлерінің салығы 40 есе өседі; 10 жылдан асқан және 20 жылдан асқан автокөліктерге коэффициенттер енгізіледі (0,7 және 0,5).
2026 жылдан бастап алкоголь, темекі өнімдері, сыра мен шарапқа акциз мөлшерлемелері 10% өседі.
Горноруд саласындағы ірі жобаларға 5-10 жыл салықтық жеңілдіктер; алтын мен күміске прогрессивті пайдалы қазбаларды өндіру салығы; уран бойынша жаңа гибридтік әдістеме; 2027 жылдан бастап жаңа кен орындарына роялти енгізіледі.
Жоспарлы тексерулердің бәрі тоқтатылады. Барлық хат-хабар, құжат алмасу салық төлеушінің кабинетінде цифрлық форматта жүргізіледі.
Камералдық бақылау енді заңбұзушылықтарды емес, алшақтықтарды анықтауға бағытталады.
Салық төлеушіге қателерді өз бетінше түзету мүмкіндігі беріледі.
Жаңа Салық кодексінде есептілік нысандары 30% қысқарады, жер және мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер алынып тасталады, ҚҚС бойынша және арнайы режимдер үшін алдын ала толтырылған декларациялар енгізіледі, уақытында тапсырылмаған есеп нөлдік декларация ретінде, яғни айыппұлсыз қабылданады.
Тәуекелдерді басқару жүйесі бойынша енді кәсіпорындар санаттарға бөлінбейді. Мұның мақсаты – салық заңнамасын орындамау тәуекелдерін анықтау, бизнес-процестердегі «тар жерлерді» жою және ерікті түрде орындауды жеңілдету.
Алматы қаласы Түрксіб ауданы бойынша
мемлекеттік кірістер басқармасы
