Қазақтың даласы қашанда қойнындағы құтын қонағына бөліп берген қасиетті мекен ғой. Сол құт мекеннің бір бөлшегі Қарадалада да қазақ ұлтымен бірге бірнеше этнос етене жақын ғұмыр кешуде. Бірліктің бесігі тербелуде. Қазақстан халықтарының бірлігі күні мерекесі бұл өлкеде де ерекше аталып өтті.
Аудан орталығы Шонжының шығысындағы Тутұғырға аудан басшылары, ақсақалдар мен ақ жаулықты аналар, түрлі этнос өкілдері жиналды. Бұл күні ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың ұлы Жұлдыз Мұқағалиұлы да Қарадалаға атбасын бұра келіпті. Ақын ұрпағының бұл мерекеде дәл осы жерге келуінде үлкен сыр жатыр. Себебі Қарадалаға қазақтың ақиық ақыны Мұқағали Мақатаев пен ұйғыр этносының өкілі, ақын Илья Бахтияның (Молотов) композициялық ескерткіші қойылды.
Қос ақынның ажырамас достығы жайлы бұған дейін де көп айтылған. Олардың Мәскеу төрінде бірге оқып, айырылмас дос болып, шығармашылықта да мұңдас, сырлас болғандығы жайлы да жақсы білеміз. Қазақ пен ұйғырдың татулығының символы ретінде қос қаламгерге ескерткіш қою мәселесі бірнеше жыл бұрын қозғалған болатын. Нәтижесінде алып тұлғалардың алып ескеркіші Қарадалада бой көтерді. Бұл ескерткішке 26 миллион 463 мың теңге қазынадан бөлінді. Жобаға ұсынылған үш жұмыстың ішінен мүсінші Қазыбек Дулатовтың туындысын комиссия мақұлдады.
Ескерткіштің ашылу салтанатында ең әуелі Ұйғыр ауданының әкімі Бота Елеусізова сөз алды. Бота Серікқызы өз сөзінде Мұқағали мен Ильяның достығын, қос ақынның поэзия мен руханият жолындағы ұлы миссиясын ерекше атап өтті. Сонымен қатар облыстық мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Данияр Әлиев, Мұқағали Мақатаевтың ұлы Жұлдыз Мақатаев, Илья Бахтияның бауыры Сунят Ибрагимұлы, Алматы облысының құрметті азаматы Ызғарбек Бектұрсынов және ақын-драматург Бақыт Беделхандар да бұл шараның маңызын айтып, құт қонған Қарадалада қос ақынның еңселі ескерткішінің бой көтеруін жақсылыққа балады.
Ел ағалары ескерткіштің лентасын қиды. Ақ жаулықты аналар Жаратқаннан жақсылық тілеп, тойдың көркін қыздырып шашу шашты. «Қарадала халық театрының» әртістері «Досым, саған айтамын..» атты шағын қойылым қойды. Олар сомдаған Мұқағали мен Ильяның бейнесі көпшіліктің көңілін тебірентті.
Өнерде де, өмірде де дос болған қос ақынның ескерткіші аудан тұрғындары үшін қос халық арасындағы тарихи достықты, әдеби және мәдени үндестікті бейнелейтін ерекше нышан болмақ. Пейілі кең қазақтың мейіріміне бөленген ұйғыр этносының да аудандағы игі жақсылары бұл ескерткіш өздеріне қазақтың тағы бір сыйы деп бағалағаны анық.
Анар ДҮЙСЕНБАЙҚЫЗЫ
Ұйғыр ауданы
